Statutair bestuurder in het buitenland: welke rechter is bevoegd?

De dubbele relatie van de statutair bestuurder met de vennootschap maakt het ingewikkeld om te bepalen welke rechter een zaak tegen de bestuurder mag behandelen. Nog lastiger wordt het als de bestuurder in het buitenland woont. Hoe wordt dan bepaald welke rechter bevoegd is?

Een statutair bestuurder heeft een bijzondere positie in het recht. Aan de ene kant is hij benoemd door de aandeelhouders of de raad van commissarissen, de zogenaamde vennootschapsrechtelijke band. Aan de andere kant kan hij daarnaast een arbeidsovereenkomst of een opdrachtovereenkomst met de vennootschap hebben. Zowel de aard van de overeenkomst als de grondslag van de vordering op de bestuurder kunnen heel wat uitmaken voor de regels die van toepassing zijn bij een zaak tegen de bestuurder en voor welke rechter bevoegd is om over de zaak te oordelen. Dat kan de gewone rechter, de kantonrechter of de Ondernemingskamer van het Hof in Amsterdam zijn.

Woont de bestuurder in het buitenland dan kan het verschil in het type contract nog grotere gevolgen hebben: dan kan namelijk ook een buitenlandse rechter als enige bevoegd zijn om over de zaak te oordelen. Hoe wordt bepaald welke rechter bevoegd is?

Welke rechter is bevoegd?

In een recente zaak legt de rechtbank Rotterdam uit hoe hij bepaald heeft of hij een zaak tegen een buitenlandse statutair bestuurder wel of niet mag behandelen. En welke rol het verschil tussen een overeenkomst van opdracht en een arbeidsovereenkomst hierbij speelt.

InterBurgo Europe B.V. is een bedrijf dat zich voornamelijk bezighoudt met de import van Koreaanse en Japanse etenswaren uit Azië en het verhandelen daarvan in Europa. In deze zaak eist Interburgo bijna 10 miljoen euro schadevergoeding van haar (ex-)statutair bestuurder uit hoofde van bestuurdersaansprakelijkheid. Volgens Interburgo heeft de bestuurder zijn bestuurstaken onbehoorlijk vervuld en zijn verplichtingen uit hoofde van de tussen partijen bestaande managementovereenkomst geschonden. De bestuurder stelt dat de rechtbank Rotterdam niet bevoegd is. Hij woont niet in Nederland, maar in Frankrijk. In Parijs. Voordat de rechter de zaak kan behandelen, moet hij dus beoordelen of hij dat wel mag.

Algemene bevoegdheid: woonplaats gedaagde

Daarvoor kijkt de rechter naar de bevoegdheidsregels. De bevoegdheid in zaken van personen en bedrijven die zijn gevestigd in de Europese Unie wordt geregeld in de Brussel-I-bis-Verordening (hierna: Brussel I bis), die van andere landen in het Nederlandse commune internationale bevoegdheidsrecht. Omdat de bestuurder in Frankrijk woont, moet de rechter zijn bevoegdheid beoordelen aan de hand van de bevoegdheidsregels van Brussel I bis en die stellen dat in principe de rechter van de woonplaats van de gedaagde bevoegd is. Interburgo heeft nagelaten te stellen en onderbouwen dat de bestuurder in Nederland woont en niet in Parijs, zoals de bestuurder heeft aangevoerd.

De rechtbank Rotterdam is dus waarschijnlijk niet bevoegd, maar de zaak moet toch door een rechter worden behandeld. Wie dan wel? Daarvoor kijkt de rechter naar enkele speciale bevoegdheidsregels.

Arbeidsovereenkomst: woonplaats werknemer

Als eerste zijn dat de bevoegdheidsbepalingen inzake een individuele arbeidsovereenkomst. Als sprake is van een individuele verbintenis uit arbeidsovereenkomst, is enkel de rechter van de lidstaat waar de werknemer woont, bevoegd. De rechtbank Rotterdam constateert op basis van de wet en jurisprudentie dat het mogelijk is om tegelijkertijd een arbeidsovereenkomst te hebben en statutair bestuurder te zijn. En dat is in deze zaak inderdaad het geval.

Toch oordeelt de rechtbank dat geen sprake is van een “individuele verbintenis uit arbeidsovereenkomst” in de zin van Brussel I bis. De bestuurder was namelijk niet ondergeschikt aan Interburgo: hij voerde feitelijk het dagelijks bestuur over de vennootschap en kon naar eigen inzicht beleid voeren. Daaruit vloeit voort dat de Franse rechter niet exclusief bevoegd is, mocht de bestuurder in Frankrijk wonen. Er is dus reden om verder te kijken.

Overeenkomsten en contracten: plaats van uitvoering

De rechtbank kijkt vervolgens of de bevoegde rechter kan worden gevonden via de bevoegdheidsregeling voor verbintenissen uit overeenkomst. Dat blijkt het geval te zijn. De bestuurder heeft zich in een managementovereenkomst verbonden tot het verstrekken van diensten aan Interburgo. Dan is de bevoegde rechter de rechter voor de plaats waar de diensten volgens de overeenkomst worden verstrekt. Omdat Interburgo statutair in Rotterdam is gevestigd, moeten de verplichtingen tot het optreden als goed bestuurder en de verplichtingen uit de managementovereenkomst daar worden uitgevoerd en is de Nederlandse rechter bevoegd.

Advocaat arbeidsrecht en ondernemingsrecht

Heeft u een geschil met een buitenlandse werknemer en wilt u weten voor welke rechter u de zaak moet brengen? Wij geven u daarover graag advies. Bovendien beschikken wij over groot internationaal netwerk, zodat wij u ook kunnen helpen met het vinden van een goede en betrouwbare advocaat als de Nederlandse rechter niet bevoegd is. En natuurlijk kunt u ook voor andere vragen en geschillen over arbeidsrecht en ondernemingsrecht bij ons terecht. Neem contact met ons op: