Jan Dop

partner

Jan is advocaat arbeidsrecht en ondernemingsrecht

jan.dop@russell.nl
+31 20 301 55 55

Reinier Russell

managing partner

Reinier adviseert nationale en internationale bedrijven

reinier.russell@russell.nl
+31 20 301 55 55

1 januari 2024: Modelovereenkomst vrije vervanging vervalt

Publicatiedatum 15 november 2023

Een belangrijk middel om te voorkomen dat een opdrachtovereenkomst toch een arbeidsovereenkomst blijkt te zijn is het gebruiken en correct uitvoeren van de modelovereenkomsten op de site van de Belastingdienst. Per 1 januari 2024 vervallen echter alle modellen die geheel of gedeeltelijk uitgaan van de mogelijkheid van vervanging. Wat betekent dit voor opdrachtgevers en opdrachtnemers?

onderhandelen contract - social media

De Belastingdienst stelt dat bij twijfel of sprake is van werken in loondienst gebruik gemaakt kan worden van een modelovereenkomst. Enkele van deze modellen zijn onder meer bedoeld voor de situatie dat de opdrachtnemer zich mag laten vervangen. In dat geval kan een modelovereenkomst gebruikt worden die uitgaat van ‘geen verplichting tot persoonlijke arbeid’. Dit is volgens de Belastingdienst dan een overeenkomst van opdracht zodat de opdrachtnemer niet als werknemer aangemerkt zal worden.

Ook bij vervanging arbeidsovereenkomst mogelijk

Omdat volgens de Deliveroo-uitspraak van de Hoge Raad ook bij de mogelijkheid tot vervanging sprake kan zijn van een arbeidsovereenkomst, heeft de Belastingdienst besloten dat deze modellen per 1 januari 2024 niet meer gebruikt kunnen worden.

Omdat de Belastingdienst reeds als voorwaarde stelt dat de modelovereenkomst wel moet worden uitgevoerd zoals deze is overeengekomen, is het echter de vraag of door het Deliveroo-arrest in de praktijk opdrachtovereenkomsten veel vaker arbeidsovereenkomsten zullen blijken te zijn. Bovendien zal de Belastingdienst pas vanaf 1 januari 2025 de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (Wet DBA) weer voluit gaan handhaven.

Welke modelovereenkomsten vervallen?

Wel is duidelijk dat de bestaande modelovereenkomsten waarin vervanging mogelijk is per 1 januari 2024 niet langer kunnen worden gebruikt. Het betreft vier algemene modellen:

  1. Modelovereenkomst vrije vervanging (Belastingdienst, VNO-NCW en MKB Nederland)
  2. Modelovereenkomst vrije vervanging (FNV Zelfstandigen)
  3. Modelovereenkomst geen werkgeversgezag en vrije vervanging (FNV Zelfstandigen)
  4. Modelovereenkomst bemiddeling, vrije vervanging (ABU)

Daarnaast zijn er nog een aantal modellen die sectorspecifiek zijn en die geheel of gedeeltelijk zijn gebaseerd op de mogelijkheid van de opdrachtnemer zich te laten vervangen. Ook deze modellen vervallen.

Wat moeten opdrachtgevers doen?

Opdrachtgevers zullen dan ook voor 1 januari 2024 hun overeenkomsten die op deze modellen zijn gebaseerd, moeten vervangen door overeenkomsten die gebaseerd zijn op modellen die nog wel zijn toegestaan. In de praktijk zal het dan meestal gaan om een model dat uitgaat van het ontbreken van werkgeversgezag. Uiteraard geldt als voorwaarde voor het gebruiken van deze modellen dat er inderdaad geen sprake is van werkgeversgezag. Is er wel werkgeversgezag dan zal waarschijnlijk sprake zijn van een arbeidsovereenkomst.

Advocaat arbeidsrecht

Wilt u weten of uw opdrachtovereenkomst nog wel geldig is na 1 januari 2024? En als deze niet geldig blijkt te zijn, welke opties u dan heeft? Wij geven u graag advies hierover. Ook bij andere vragen over arbeidsrecht of bij geschillen met opdrachtnemers en werknemers zijn wij graag van dienst. Neem contact met ons op:

    Bovenstaande gegevens verwerken wij met uw toestemming, u kunt uw toestemming altijd weer intrekken. Lees ook onze privacyverklaring.

    Gerelateerde publicaties

    1 januari 2026: Wwft verbiedt contante betalingen van 3.000 euro of meer

    Per 1 januari 2026 wijzigt de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (“Wwft”). Dan worden contante betalingen van EUR 3.000 of meer verboden. Wat betekent dit voor de retailsector en de kunsthandel?

    Lees meer

    De oproepkracht

    Oproepcontracten hebben zowel voor werkgevers als voor de oproepkrachten veel voordelen. Toch zijn er ook enkele regels waar zij rekening mee moeten houden. Welke zijn dat?

    Lees meer

    Personeel: mag je een dronken werknemer ontslaan?

    Een werknemer die dronken op het werk komt of die vanwege een alcoholverslaving geregeld niet op het werk verschijnt, kunt u niet zomaar ontslaan. Een verslaving is namelijk een ziekte, zodat een opzegverbod geldt. Waar moet de werkgever bij ontslag van een dronken werknemer op letten?

    Lees meer

    24 november: Equal Pay Day: loontransparantie vrouwen en mannen

    Op 24 november 2025 was het Equal Pay Day: de dag in het jaar waarop mannen gemiddeld net zoveel hebben verdiend als vrouwen in een heel jaar. Hoe kan de Europese richtlijn loontransparantie er voor zorgen dat mannen en vrouwen wel gelijk beloond worden?

    Lees meer

    Samenloop van huurovereenkomst en franchiseovereenkomst

    Geregeld is aan een franchiseovereenkomst ook een huurovereenkomst voor bedrijfsruimte gekoppeld. Wat gebeurt er als franchisegever en franchisenemer een conflict krijgen? Blijft de huurovereenkomst overeind bij problemen in de franchise?

    Lees meer

    5 tips voor bestuurders van non-profitorganisaties

    Het besturen van een non-profitorganisatie vraagt niet alleen om idealisme en inzet, maar ook om verstandig omgaan met de juridische mogelijkheden en risico’s. Dat maakt het goede doel toekomstbestendig. Wat zijn belangrijke onderwerpen die goed geregeld moeten worden?

    Lees meer