Paul is een zeer ervaren, creatief en vasthoudend procesadvocaat
paul.russell@russell.nl +31 20 301 55 55Reinier adviseert nationale en internationale bedrijven
reinier.russell@russell.nl +31 20 301 55 55Een nieuwe verordening van de EU verplicht vanaf 28 juni 2025 iedereen die cultuurgoederen in de EU wil invoeren om over een invoervergunning te beschikken of een importeursverklaring in te dienen. Wanneer is welk document nodig? En wat zijn de gevolgen hiervan voor kunsthandelaren, galeries, veilinghuizen en verzamelaars, zowel binnen als buiten de EU?
Cultuurgoederen kunnen worden gebruikt voor de financiering van terrorisme. Dit is aanleiding voor de EU om de invoer van dergelijke cultuurgoederen te voorkomen met wetgeving. Daarom bevat bijvoorbeeld de Vijfde Europese Anti-witwasrichtlijn ook bepalingen over de kunsthandel.
Daarnaast is er nu de EU-verordening betreffende het binnenbrengen en de invoer van cultuurgoederen. Deze verbiedt de illegale invoer, maar heeft op dit moment nog geen actieve procedure voor de controle hierop. De regeling dat voor bepaalde soorten cultuurgoederen een invoervergunning of een importverklaring vereist is, geldt namelijk nog niet. Deze documenten worden uiterlijk 28 juni 2025 verplicht.
De invoervergunning is vereist voor archeologische voorwerpen en delen van historische monumenten van meer dan 250 jaar oud, ongeacht hun waarde. Een speciaal aandachtspunt voor de kunsthandel is dat hiertoe uitdrukkelijk ook liturgische iconen worden gerekend.
Een invoervergunning wordt alleen verleend als de importeur kan aantonen dat het cultuurgoed legaal is uitgevoerd uit het land waar het is gemaakt of ontdekt, bijvoorbeeld door het overleggen van een uitvoervergunning. Is het land van vervaardiging of ontdekking niet bekend of is het cultuurgoed al voor 24 april 1972 uitgevoerd, dan is het voldoende als bewezen kan worden dat het cultuurgoed tenminste vijf jaar legaal in een land is geweest. Kunnen de bewijsstukken daarvoor niet worden overgelegd, dan zal geen invoervergunning worden verleend.
De importeursverklaring is verplicht bij de meeste overige cultuurgoederen die ouder zijn dan 200 jaar en een waarde hebben van ten minste EUR 18.000. Voor de kunsthandel zal dit in de praktijk de meest voorkomende verplichting zijn.
De importeursverklaring is een verklaring van de houder van de cultuurgoederen dat deze legaal zijn uitgevoerd uit het land waar zij zijn vervaardigd of ontdekt. Is het land van vervaardiging of ontdekking niet bekend of is het cultuurgoed al voor 24 april 1972 uitgevoerd, dan is het voldoende dat het cultuurgoed tenminste vijf jaar legaal in een land is geweest. De importeur hoeft geen bewijsstukken te overleggen bij de verklaring, maar dient wel over deze stukken te beschikken. En deze op verzoek van de douane te kunnen overleggen.
De invoervergunning en de importeursverklaring zijn niet vereist voor cultuurgoederen die:
Voor de kunsthandel betekent dit dat de provenance van kunstwerken nog belangrijker wordt dan zij nu al is. Zij zullen dus meer tijd en geld hierin moeten investeren. De provenance is immers niet alleen nodig in verband met de authenticiteit van een kunstwerk of om de rechtmatige eigendom aan te tonen, maar ook om te bewijzen dat het werk legaal is uitgevoerd.
Zonder een goede provenance is invoer in de EU onmogelijk. Zelfs als een werk te goeder trouw is gekocht en de koper niets aan het ontbreken van bewijsstukken over herkomst kan doen. Bijvoorbeeld omdat een werk op een veiling is gekocht en de voorgaande eigenaar anoniem is gebleven of een werk al zo lang in de familie is dat relevante bewijsstukken, als die er al waren, zijn verdwenen. Met name de terugwerkende kracht van de verordening tot verkopen in 1972 of later is hierbij een probleem. Bewijsstukken betreffende de uitvoer waren toen immers nog niet altijd vereist.
Hoewel de verordening de meeste impact zal hebben voor de kunsthandel binnen de EU, zullen ook kunsthandelaren, galeries en veilinghuizen buiten de EU hier mee te maken hebben als zij zich ook op de kunstmarkt in de EU richten. Het risico voor het niet verkrijgen van een invoervergunning of het niet kunnen onderbouwen van de importeursverklaring ligt weliswaar bij de invoerder, maar ook de verkopers moeten er rekening mee houden dat oplettende potentiële kopers uit de EU zullen afzien van de koop als zij weten dat invoer niet mogelijk is.
Als spiegelbeeld hiervan geldt dat de kunsthandel feitelijk ook bij verkoop van kunstwerken die niet binnen de EU zijn gemaakt zal moeten zorgen voor documentatie die bewijst dat de kunstwerken legaal zijn uitgevoerd. Het werk kan immers anders niet meer op de Europese kunstmarkt te koop worden aangeboden.
De verordening geldt voor alle vormen van invoer, dus niet alleen voor de professionele kunsthandel. Ook particuliere verzamelaars hebben hiermee te maken als zij een kunstwerk kopen op een veiling of in een galerie buiten de EU. Bovendien krijgen zij met de invoerregels te maken bij verhuizing naar de EU. Kan de verzamelaar niet bewijzen dat de voorwerpen legaal zijn verkregen, dan wordt het lastig om de verzameling mee te verhuizen.
Heeft u vragen over de nieuwe verordening? Wilt u bijvoorbeeld weten voor welke cultuurgoederen een invoergunning of een importeursverklaring vereist is? Of welke bewijsstukken door de douane worden geaccepteerd? Wij geven u graag advies hierover. Ook bij andere geschillen over kunst, bijvoorbeeld over de authenticiteit van kunstwerken, kunt u een beroep doen op de specialisten kunst en recht van Russell Advocaten. Neem contact met ons op:
Op 28 juni 2025 treedt de European Accessibility Act in werking. Dan moeten digitale producten en diensten ook voor personen met een beperking toegankelijk zijn. Voor welke bedrijven, producten en diensten geldt de wet? Met welke beperkingen moet u rekening houden? Wat zijn de gevolgen als u niet aan de wet voldoet?
De regering heeft in een brief aangegeven hoe zij de voorstellen uit de adviezen van de Commissie-Buma in regelgeving wil gaan omzetten. Wat betekent dit in de praktijk voor particulieren die kunst of andere cultuurgoederen in eigendom hebben? Maar eerst: wat zijn de regels voor de uitvoer van beschermde cultuurgoederen op dit moment?
De regering heeft in een brief aangegeven hoe zij de voorstellen uit de adviezen van de Commissie-Buma in regelgeving wil gaan omzetten. Wat betekent dit in de praktijk voor particulieren die kunst of andere cultuurgoederen in eigendom hebben? Lost dit de problemen van eigenaren op?
Het gebruik van algemene voorwaarden is niet meer weg te denken. Contractspartijen verwijzen met kleine lettertjes naar hun eigen algemene voorwaarden met daarin veelal gunstige bedingen ten behoeve van zichzelf. Maar wat is de kracht van algemene voorwaarden? En waar moet op worden gelet bij het gebruik daarvan?
In his interview on “Hidden Gems – Treasured artwork adds to allure of Netherlands”, Reinier Russell talks about how artworks still reflect the spirit of the Golden Age and where they can be found.
Een Afrikaans masker dat voor 150 euro was verkocht bracht op een veiling 4,2 miljoen euro op. Konden de Franse verkopers de verkoop ongedaan maken? Hoe zou deze zaak in Nederland zijn afgelopen?
