Reinier adviseert nationale en internationale bedrijven
reinier.russell@russell.nl +31 20 301 55 55Niek is gespecialiseerd in ondernemingsrecht en financieel recht
niek.vandergraaf@russell.nl +31 20 301 55 55De ANBI-status maakt het extra interessant om giften, schenkingen en legaten te doen voor goede doelen. Aan welke eisen moet een instelling voldoen om deze status te krijgen en te behouden? Wanneer is er sprake van algemeen nut? Welke gegevens moet een ANBI publiceren?
De ANBI-status (Algemeen Nut Beogende Instelling) biedt instellingen, zoals stichtingen, verenigingen en kerkgenootschappen, aanzienlijke fiscale voordelen. Donateurs kunnen hun giften aftrekken van de inkomsten- of vennootschapsbelasting, terwijl de instelling zelf vrijgesteld is van schenk- en erfbelasting. Dit maakt het aantrekkelijk voor instellingen om fondsen te werven voor maatschappelijke doelen. Maar achter dit fiscale voordeel gaat een complex juridisch kader schuil. Kleine fouten bij de aanvraag of de uitvoering kunnen grote gevolgen hebben, waaronder intrekking van de ANBI-status en het verlies van belastingvoordelen, mogelijk zelfs met terugwerkende kracht.
Om in aanmerking te komen voor de ANBI-status, moet een instelling aan de volgende voorwaarden voldoen:
De aanvraag van de ANBI-status moet worden ingediend bij de Belastingdienst. De instelling dient daarbij haar statuten, beleidsplan, financiële gegevens en een overzicht van bestuurders aan te leveren. Een zorgvuldige onderbouwing van de doelstellingen en activiteiten is cruciaal, omdat onduidelijkheden in de praktijk vaak leiden tot vragen of zelfs afwijzing van de ANBI-status. Advocaten kunnen hier ondersteunen door statuten en documenten juridisch te toetsen en te controleren of de aanvraag volledig en overtuigend is. Zij kunnen ook het hele aanvraagproces voor u verzorgen.
Een instelling komt alleen in aanmerking voor de ANBI-status als zij duidelijk en direct het algemeen nut dient, wat betekent dat het primaire doel niet commercieel is en niet gericht is op het voordeel van individuele personen of een specifieke groep personen. Recente rechtspraak, zoals een uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam, laat zien hoe streng deze criteria worden toegepast: hoewel de instelling in kwestie zich volgens de statuten inzette voor tijdbewustwording binnen de hele samenleving, werd haar de ANBI-status ontzegd. Haar feitelijke activiteiten dienden vooral de persoonlijke ontwikkeling van een gesloten groep personen (haar deelnemers) en niet het algemeen nut. Dit benadrukt dat de formulering van de algemeen nuttige doelstellingen én de daadwerkelijke uitvoering cruciaal zijn.
De Belastingdienst stelt niet alleen eisen aan de doelstellingen van een ANBI, maar ook aan de bestuurssamenstelling en financiële transparantie. Bestuurders mogen geen buitensporige beloning ontvangen en de jaarverslagen moeten duidelijk inzicht geven in de besteding van middelen. De bestuurssamenstelling moet bovendien voldoen aan strikte eisen; zo moeten bestuurders onafhankelijk zijn en mogen er geen belangenverstrengelingen zijn die het functioneren van de instelling in de weg staan.
Het zogenaamde anti-oppotbeleid vereist bovendien dat instellingen hun vermogen niet onnodig oppotten, maar inzetten voor activiteiten die het algemeen belang bevorderen. In hun verslaglegging moeten ANBI’s aangeven met welk doel zij reserves aanhouden. Onvoldoende onderbouwing van reserves kan leiden tot discussie met de Belastingdienst of zelfs intrekking van de ANBI-status.
De publicatieverplichtingen worden steeds strenger. ANBI’s moeten jaarlijks, uiterlijk zes maanden na afloop van het boekjaar, beleidsplannen, bestuursinformatie en financiële gegevens publiceren op een openbaar toegankelijke plek, bijvoorbeeld de eigen website. In de nabije toekomst (circa 2029/2030) worden deze gegevens bovendien via digitale portalen van de Belastingdienst aangeleverd: een publicatieportaal voor het brede publiek en een toezichtportaal voor interne controle. Voor instellingen betekent dit dat de administratie vanaf het begin goed op orde moet zijn en dat de processen voor tijdige en correcte publicatie strikt moeten worden ingericht.
De aanvraag van de ANBI-status vereist een zorgvuldige juridische voorbereiding. Advocaten kunnen hierin een belangrijke rol spelen door de statuten en doelomschrijving te toetsen, de bestuursstructuur en beloningsregels te beoordelen en te adviseren over de inrichting van de administratie, het jaarverslaggeving en het beleidsplan. Ook het monitoren van recente ontwikkelingen in wetgeving en rechtspraak is essentieel. Zo kan tijdig worden geanticipeerd op nieuwe verplichtingen, zoals de Wet transparantie maatschappelijke organisaties (Wtmo), welke de overheid per 1 juli 2026 wenst in te voeren. Deze wet zal ervoor zorgen dat informatie over ontvangen donaties kan worden opgevraagd, in gevallen waarin er twijfel bestaat over de activiteiten of financiering van een organisatie.
Veelvoorkomende valkuilen voor instellingen zijn onder meer een onvoldoende algemeen-nut karakter, onduidelijkheden over de reserves, te late of incomplete publicatie van jaarverslagen en een te passieve rol in het uitvoeren van activiteiten (bijvoorbeeld door uitsluitend als doorgeefluik te fungeren en geld zonder eigen inbreng door te geven aan derden). Hoewel een ANBI-instelling het doneren van gelden als een van haar belangrijkste activiteiten kan hebben, moet zij dan wel een eigen beleid voeren over de bestemming van de giften.
Kortom, de ANBI-status biedt instellingen belangrijke voordelen, maar vereist een proactieve en nauwkeurige benadering. Door vroegtijdig juridisch advies in te winnen en processen goed in te richten, kunnen risico’s worden beperkt. Russell Advocaten kan u ondersteunen bij de juridische inrichting van uw instelling, de aanvraag en het naleven van de regels. Wie dit zorgvuldig doet, vergroot de kans op een duurzame ANBI-status en voorkomt onaangename verrassingen.
Heeft u na het lezen van deze blog behoefte aan een nadere toelichting op een of meer onderwerpen? Wilt u voor uw eigen organisatie de ANBI-status aanvragen? Of heeft u een geschil hierover met de Belastingdienst? Neem dan contact op met de specialisten van Russell Advocaten. Wij hebben veel ervaring met het opzetten van ANBI’s en helpen u graag verder.
Sinds 28 juni 2025 moet iedereen die cultuurgoederen in de EU wil invoeren over een invoervergunning beschikken of een importeursverklaring indienen. Wanneer is welk document nodig? En wat zijn de gevolgen hiervan voor kunsthandelaren, galeries, veilinghuizen en verzamelaars, zowel binnen als buiten de EU?
Op 28 juni 2025 treedt de European Accessibility Act in werking. Dan moeten digitale producten en diensten ook voor personen met een beperking toegankelijk zijn. Voor welke bedrijven, producten en diensten geldt de wet? Met welke beperkingen moet u rekening houden? Wat zijn de gevolgen als u niet aan de wet voldoet?
Vanaf 1 juli 2023 zijn producenten, importeurs en verkopers van nieuw textiel verantwoordelijk voor de inzameling en recycling van hun producten. Zij moeten ook melden hoe zij aan deze verplichting hebben voldaan. Waar moeten kledingproducenten, importeurs en retailers voortaan rekening mee houden?
Op de valreep heeft de regering nog in 2022 haar reactie gegeven op het eerdere advies van de Commissie Collectie Nederland (Commissie-Buma). Wat zijn de voorstellen? Welke gevolgen hebben deze voor eigenaren, erfgenamen en verzamelaars van kunst?
Once established in the European Union (EU) as a foreign entrepreneur, does the EU single market, with its free movement of labor, work for you, too? In this newsletter, Russell Advocaten, specialist lawyers in international business immigration, will discuss the permits required by entrepreneurs and their employees to stay and work in the EU.
Hoe gaat u als winkel de concurrentie met de webshops aan? Door uw klanten een extra ervaring of dienst aan te bieden en meer dan alleen maar een winkel te zijn. Bijvoorbeeld door een koffiehoek te hebben of door een breder assortiment aan te bieden. Dat is echter niet altijd toegestaan. Waar moet u op letten en hoe kunt u dit regelen?
